Ventilatie

ns1.greenhost247.com
ns2.greenhost247.com

Het ventileren van uw woning

Eind 2020 nieuwe indeling voor ventilatielucht

Eind 2020 wordt naar verwachting de nieuwe NEN 1087 voor ventilatie van gebouwen verankerd in de bouwregelgeving. Onderdeel van de nieuwe norm is een andere type-indeling van ventilatiesystemen. De bestaande indeling in A, B, C en D maakt plaats voor een indeling in zeven hoofdtypen.

De klassieke indeling vervaagt meer en meer. Waar plaats je bijvoorbeeld decentrale gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning en hybride systemen waarin natuurlijke en mechanische ventilatie gecombineerd wordt. Iedere innovatie levert een nieuwe typeaanduiding op. We kennen tegenwoordig systemen van het type C1, C2c, C3a, C3b, C3c, C4a, C4b, C4c, D1, D2, D5a en D5b, aangevuld met E (ook wel aangeduid als X). In de regelgeving zie je door de bomen het bos niet meer.

Zo het er nu op lijkt wordt dit de nieuwe type indeling:

Type	Ruimte	Luchtstroom			Voorheen
1	Verblijfsruimten	Toevoer	Natuurlijk	Direct	A
		Afvoer	Natuurlijk	Indirect
	Natte ruimten	Toevoer	Natuurlijk	Direct
		Afvoer	Natuurlijk	Indirect
2	Verblijfsruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect	B
		Afvoer	Natuurlijk	Direct
	Natte ruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect
		Afvoer	Natuurlijk	Direct
3	Verblijfsruimten	Toevoer	Natuurlijk	Direct	C
		Afvoer	Mechanisch	Indirect
	Natte ruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect
		Afvoer	Mechanisch	Direct
4	Verblijfsruimten	Toevoer	Natuurlijk	Direct	C4c
		Afvoer	Mechanisch	Direct
	Natte ruimten	Toevoer	Mechanisch	Direct
		Afvoer	Mechanisch	Indirect
5	Verblijfsruimten	Toevoer	Mechanisch	Direct	D
		Afvoer	Mechanisch	Indirect
	Natte ruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect
		Afvoer	Mechanisch	Direct
6	Verblijfsruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect	D
		Afvoer	Mechanisch	Direct
	Natte ruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect
		Afvoer	Mechanisch	Direct
7	Verblijfsruimten	Toevoer	Mechanisch	Direct	E (of X)
		Afvoer	Mechanisch	Direct
	Natte ruimten	Toevoer	Mechanisch	Indirect
		Afvoer	Mechanisch	Direct

De energieambassadeur en ventilatie:

Woningverbetering is een goede zaak!  Het aanbrengen van tochtstrippen, het dichten van kieren en naden langs kozijnen, het afdichten van de brievenbus met borstels, is prima en draagt bij tot energiebesparing!

Maar let op!  Zorg wel dat er goede ventilatie in uw woning blijft. Heeft u geen mechanische ventilatie en maakt u in een ‘oude woning’ alle kieren dicht, vergeet dan niet aan ventilatie te denken. Plaats roosters in de ramen daar waar nodig!

Goed ventileren is namelijk nodig voor je gezondheid. Toch gebeurt dit vaak onvoldoende. Een op de tien woningen in Nederland heeft last van schimmelvorming en in veel huizen is binnen meer fijnstof aanwezig dan buiten. Ventilatie kan dus beter.

Vuile lucht moet het huis uit en schone lucht moet aangevoerd worden. Vervuilde lucht in huis versterkt allergieën, luchtwegproblemen en irritatie van slijmvliezen, zeker bij ouderen en mensen die al ziek zijn. Door ventilatie verlaagt de concentratie vervuiling in de lucht; helemaal te voorkomen is vervuiling niet. Ventilatie kost wat energie, maar het is geen verspilling: het is hard nodig voor je gezondheid.  

Soms zelfs brengt ventileren ook nog de ‘stookkosten’ omlaag ! In slecht geventileerde woningen kan namelijk veel vocht ontstaan, ramen en muren worden ‘vochtig’ en het ‘droog stoken’ van vocht kost meer energie dan een juist geventileerde woning verwarmen!

(De Energieambassadeur kijkt tijdens zijn/haar bezoek ook aan de ventilatie van uw woning).

---

Tips in het kort:

• Zorg dag en nacht voor aanvoer van frisse lucht via (klep) raampjes of ventilatieroosters en zorg dat die lucht ook door je huis kan stromen, via ruimte onder de binnendeuren.
• Ventileer extra (bijvoorbeeld met een extra open raam of het ventilatiesysteem op de hoogste stand) als je kookt, doucht en klust in huis, en als er veel mensen zijn.
• Rook niet in huis.
• Verminder vocht in huis: droog de was liever buiten, kook met de deksel op de pan en droog vloeren na het dweilen.
• Voorkom schadelijke stoffen in je woning: Gebruik milieu vriendelijke verf en bouwmaterialen bij het klussen.
• Zorg dat een geiser een afvoer heeft naar buiten, laat de schoorsteen van een open haard regelmatig vegen, zorg voor voldoende luchtaanvoer tijdens het stoken en laat uw verwarmingstoestel jaarlijks controleren
• Heb je mechanische of balansventilatie? Laat dit elke 2 jaar onderhouden en maak het regelmatig schoon.
  (Vooral bij balansventilatie moeten ook de 'inblaas kanalen' 2 jaarlijks worden schoongemaakt)

---

Ventilatie .. iets dieper er op in gaande...

Slechts een gedeelte van de verwarmingskosten (in de koude periode) komt door ventilatie. Tot vandaag de dag zijn de meeste verwarmingskosten toe te wijzen aan ‘de schil van de woning’: De vloer, de muren, beglazing en het dak. Hoe beter de woning geïsoleerd wordt, hoe minder makkelijk het warme binnenklimaat warmte over kan dragen aan de koude buitengevel van de woning. Maar omdat woningen langzamerhand steeds beter worden geïsoleerd neemt het deel ventilatie-opwarmkosten percentagegewijs natuurlijk wel toe. Daarnaast zal in de toekomst het opwarmen van tapwater percentagegewijs een groter aandeel krijgen op het totaalplaatje.

---

In Nederland kennen we voor woningen 4 type ventilatie:

Systeem A
Natuurlijke toevoer via roosters en/of klapramen in kamers en natuurlijke afvoer via kanalen uit toiletruimte, douche/badruimte en keuken.

Systeem B
Mechanische toevoer naar kamers en natuurlijke afvoer via kanalen uit toiletruimte, douche/badruimte en keuken.

Systeem C
Natuurlijke toevoer via roosters en/of klapramen in kamers en mechanische afvoer via kanalen uit toiletruimte, douche/badruimte en keuken

Systeem D
Mechanische toevoer naar kamers en mechanische afvoer uit kamers en/of mechanische afvoer via kanalen uit toiletruimte, douche/badruimte en keuken. Bij dit systeem wordt in Nederland vrijwel altijd warmteterugwinning uit afvoerlucht toegepast.(D Variant)

In, voornamelijk oude woningen, was er spraken van systeem A; natuurlijke ventilatie.

Bij natuurlijke ventilatie wordt er gebruik gemaakt van de luchtstromen die spontaan in de woning ontstaan: de trek. Deze wordt versterkt door hoogteverschil. Daarnaast is er altijd een drukverschil tussen beide zijden van een gebouw en er stroomt altijd lucht over het gebouw.
Natuurlijke ventilatie werkt dan als volgt: op het dak staan luchtpijpen die zo ontworpen zijn dat ze zelfs bij windstilte voldoende trek hebben. Door het maken van spleten van 1 cm onder de deuren kan de lucht vrij stromen in het gebouw. Frisse lucht komt van buiten door ventilatieopeningen (klapraampjes, roosters, luchtpijpen) verdekt boven de ramen of in de gevels of vroeger gewoon langst naden en kieren. Er zijn ook zelfregulerende (winddrukafhankelijke) roosters die zichzelf deels sluiten indien het te hard gaat waaien.

Systeem B wordt in Nederland eigenlijk niet toegepast (maar kan worden vergeleken met systeem C).

Systeem C  Natuurlijke toevoer / mechanische afzuiging, dit is het meest toegepast in ons land en is vanaf eind jaren 70 gemonteerd in de nieuw bouw. Op zolder hangt meestal een ventilator box die middels kanalen lucht aanzuigt vanuit toilet, keuken en douche. Vaak op een constant toerental, en tijdens douchen of koken tijdelijk te verhogen naar een hogere hoeveelheid afzuiging.

Inmiddels heeft ook ‘slimme sturing’ zijn intrede gedaan: De ventilator wordt op een minimaal toerental gehouden maar toert op als een CO2 en/of vochtigheidsmeter signaleert dat dit nodig is. Dit voorkomt het onnodig ventileren en zorgt voor onnodig te veel ventileren
Ook lucht inlaat roosters kunnen op deze manier worden gestuurd.

Systeem D bestaat uit mechanische toevoer en mechanische afvoer.

Dit systeem kent meerdere varianten, vaak wordt het gebruikt met een WTW (Warmte Terug Win) wisselaar. De afgezogen warme lucht (uit de woning) verwarmt dan middels een wisselaar de lucht die van buiten aangezogen wordt en komt zodoende voorverwarmt de woning in. Vaak worden enkele aanzuig en enkele toevoer punten gebruikt. Men zuigt bijvoorbeeld af in keuken, woonkamer en badkamer, en voert lucht toe in het trappenhuis.
Dit kan met een vast debiet (altijd op hetzelfde toerental) of met een verhoogd toerental tijdens badkamer gebruik, of middels een CO2 meting in de hoofdvertrekken.

In luxe woningen wordt soms een systeem gemaakt dat per vertrek de luchtkwaliteit regelt: per vertrek worden kleppen in de lucht kanalen geplaatst en gestuurd, het toerental van de ventilator past zich automatisch aan de behoefte aan. In ieder vertrek komt een CO2 meter en zorgt voor ventilatie wanneer dit nodig is. Een vertrek dat nauwelijks wordt gebruikt hoeft zo doende minder tot niet geventileerd te worden.

Een goede WTW unit kan een rendement tot 95% halen. De verwarmingsinstallatie hoeft dan dus maar 5% van de binnengekomen ventilatielucht op te warmen, bij een mechanische afzuiging van type C moet alle binnenkomende lucht worden verwarmt. Immers deze komt ‘koud van buiten’ naar binnen door de roosters, de warmtepomp of ketel moet het vertrek dan dus meer opwarmen.

---

Het Bouwbesluit verwijst voor ventilatie van verblijfsruimten naar NEN norm 1087 en NPR 1088. Hieronder zijn de voorwaarden uit het bouwbesluit in relatie tot ventilatie beschreven.

Verblijfsgebied
Het soort verblijfsgebied en de grootte van het verblijfsgebied (minimaal 5m²) beïnvloed de benodigde nominale ventilatie capaciteit. Als vuistregel geldt dat er 0,9 l/s per m²  (= 3,2 m³/h per m²) vloeroppervlakte moet worden geventileerd, met een minimum capaciteit als hieronder gegeven;
(Een andere moderne vuistregel is 25 m²/uur per inwoner)

 Vereiste nominale capaciteit van de ventilatie volgens de NEN 1087;

Ruimte	Ventilatie-capaciteit
Woonkamer	1 l/s per m² netto vloeroppervlak met een minimum van 21 l/s.
Keuken	21 l/s
Badruimte	14 l/s
Wasruimte	14 l/s
Droogruimte	14 l/s
Toiletruimte	7 l/s
Keuken in open verbinding met andere ruimte(n)**	1 l/s per m² netto vloeroppervlak met een minimum van 21 dm³/s
Slaapkamer, hobbykamer, studeerkamer, bergruimte, zolder	1 l/s per m² netto vloeroppervlak met een minimum van 7 dm³/s
Garage	3 l/s per m² netto vloeroppervlak
Opslagruimte voor huisvuil >3m³	100 l/s
Liftkooi	1 l/s per persoon die voor de lift is toegestaan
Bergruimte, schuur	1l/s per m² netto vloeroppervlak met een minimum van 7 dm³/s
Gemeenschappelijke verkeersruimte, trappenhuis, gang met toegang tot de woning	1x de ruimte-inhoud per uur

De aanbevolen minimale ventilatie per verblijfsgebied is;
Keuken* 21 l/s (21 x 3600 sec = 75.600 liter / uur) of wel 75,6 m³/uur)
Woonkamer 21 l/s
Badkamer* 14 l/s (14 x 3600 sec = 50.400 liter / uur) of wel 50,4 m³/uur)
Toilet* 7 l/s (7 x 3600 sec = 25.200 liter / uur) of wel 25,2 m³/uur)
Slaap/studeerkamer 7 l/s
Was/droogruimte 14 l/s
*Deze ruimten dienen altijd mechanisch te worden geventileerd.

Voorbeeld 1: een slaapkamer heeft een vloeroppervlakte van 6 m², 6 x 0,9l/s = 5,4 l/s. Echter volgens het Bouwbesluit moet er minimaal in een slaapkamer 7 l/s worden geventileerd. De vereiste capaciteit is dus 7 l/s.

Voorbeeld 2: een woonkamer heeft een vloeroppervlak van 28m², 28 x 0,9l/s = 25,2l/s.

Naast de juiste hoeveelheid frisse lucht waaraan moet worden voldaan is ook de positie van de ventilatie opening beschreven:
1. De ventilatieopening dient te zijn geplaatst op een hoogte van 1800mm, om tocht werking te voorkomen.
2. De ventilatieopening dient te zijn geplaatst in een vlak tussen 45° en 90°, indien de roosters worden geplaatst in een flauwere dakhelling dan zal de ventilatieopening eerder lucht afvoeren dan ventilatie toevoeren.
3. De ventilatieopening dient naast de stand open en dicht regelbaar te zijn binnen de eerste 25% in twee standen met een onderling verschil van 10%.
Energie besparen.

Omwille van onder andere energiebesparende maatregelen is er in de norm een regeling opgenomen om de ventilatielucht “voor te verwarmen”. Hiervoor is een overstroomregeling van 50% voor toegevoegd. Op deze manier kan lucht vanuit een andere verblijfsruimte worden opgeteld indien minimaal 50% van de benodigde capaciteit direct van buiten wordt betrokken. Deze regeling is enkel toepasbaar indien er aangetoond kan worden dat de overloop daadwerkelijk de ruimte bereikt. Met andere woorden van bovengenoemde ventilatie hoeveelheden moet minimaal 50% vers van buiten zijn.

De voorschriften zijn afgestemd op het advies van de Gezondheidsraad inzake ventilatie (Het binnenhuisklimaat, in het bijzonder een ventilatieminimum, in Nederlandse woningen, Gezondheidsraad, 1984), waarin per persoon een minimum luchtverversing wordt aanbevolen van 25 m³/h (=7•10–3 m³/s). De benodigde hoeveelheid luchtverversing van een verblijfsgebied of verblijfsruimte wordt bij de woonfunctie bepaald aan de hand van de vloeroppervlakte, bij de utiliteitsfuncties wordt de benodigde hoeveelheid luchtverversing bepaald aan de hand van het aantal personen waarvoor de ruimte is bestemd (personenbenadering).

---

Vocht en ventilatie

Door uw woning goed te isoleren, heeft u minder stookkosten en helpt u het milieu. In een goed geïsoleerd huis is het wel zaak regelmatig te ventileren, anders krijgt u teveel vocht in huis. Per dag produceren de bewoners, huisdieren en planten ongeveer 10 liter vocht in een huis. Bij alles waar water voor nodig is ontstaat waterdamp: douchen, afwassen, de was drogen, koken en schoonmaken. Daarnaast raakt de lucht vervuild door kookluchtjes en rook. Ventilatie voert de vochtige en vervuilde lucht af, en hiervoor in de plaats moet verse lucht aangevoerd worden. Gebeurt dit niet, dan kan de binnenlucht ongezond worden en kunnen er vochtproblemen ontstaan, zoals schimmelvorming.

tip

Door elke dag een kwartiertje luchten ververst u de lucht binnenshuis. Voortdurend ventileren voorkomt vochtproblemen in huis. Probeer minder waterdamp te produceren door bijvoorbeeld met deksels op de pannen te koken en bij het dweilen goed na te drogen met een trekker. Voer vocht direct af waar het geproduceerd wordt, dus ventileer extra tijdens het douchen, koken en bij het gebruik van een condenswasdroger.

Ventileren en het milieu

Ventilatie is zeker geen energieverspilling. Er verdwijnt natuurlijk wat warmte tijdens het ventileren. Maar door vocht af te voeren ontstaat een drogere lucht, die makkelijker te verwarmen is. Vochtige lucht voelt namelijk kouder aan, zodat de thermostaat in een vochtig huis vaak hoger gezet wordt. Gemiddeld wordt in een vochtige woning zo’n 50 - 150 m3 extra gas per jaar gestookt. Wilt u de woning behalve warm ook echt droog stoken, dan kost dat nog meer energie. Een hoger energieverbruik brengt, naast extra kosten, extra milieubelasting met zich mee. Door koken, douchen en wassen, en zelfs door ademen van de bewoners kan er dagelijks zo’n 5 tot 15 liter water in de woning komen.

---

Opwarmkosten ventilatielucht type B en C

Voorbeeld berekening ‘opwarmkosten ventilatielucht’ woonhuis met mechanische afzuiging en natuurlijke toevoer (type B en C)

NEN norm: Woonkamer 7 l/s, Keuken 21 l/s, Badkamer 14 l/s, Toilet 7 l/s, 3 slaapkamer 3 stuks x 7 l/s Overig 7 l/s
Totaal: 77 l/s (x 3600) = 277200 liter per uur = 277,2 m³ per uur.

Er komt in dit praktijkvoorbeeld een ventilatie box met 3 standen, te weten 100 m², 200 m³ en 300 m³ uur.

In de praktijk is gebleken dat in deze voorbeeld woning gemiddeld gedurende 2 uur per dag de ventilatie op stand 3 staat (tijdklokje in badkamer) en gedurende 22 uur op stand 2
22 uur x 200 m³ + 2 uur x 300 m² ( = 4400 m³ + 600 m³ ) = 5000 m³ per dag
5000 m³ : 24 uur = gemiddeld dus 208 m³ per uur ventilatie over de dag gezien.
208 m³/h (afzuiging) : 3600 seconden = 0,05777 m³/s afzuiging.

We gaan ervan uit dat er alleen warmte verloren gaat als de buitentemperatuur kouder is dan 18 ̊C , dit maakt het tevens eenvoudiger omdat we gebruik kunnen maken van een reken methode op basis van ‘graaddagen’ (zie eventueel ook de pagina graaddagen). Uit het gemiddelde aantal graaddagen van de afgelopen 14 jaar is vast komen te staan dat we in Nederland een ‘rekengetal’ hebben van 7,8246 ̊C (dagelijks gemiddeld te verhogen temperatuur).

Φ= qv x ρ x C x Δt
kW = m³/s x kg/m³ x kJ/kg.K x K
vermogen = volumestroom x soortelijke massa lucht x soortelijke warmte lucht x temperatuurverschil

Voor lucht houden we hier nu aan: (ρ) 1,2 en de soortelijke warmte c = 1,006
Φ = 0,057777 x 1,2 x 1,006 x 7,8246
Φ = 0,54575 kW

Per dag is dit 24 uur x 0,54575 kW = 13,098 kWh
x 365 dagen = 4780,77 kWh per jaar opwarm behoefte voor ventilatie lucht (bij 208 m³ per uur)

in één m³ aardgas zit netto op bovenwaarde 9,7 kWh rekening houdend met een HR ketel rendement van 90% halen we dus netto ca (9,7 x .9) 8,7 kWh uit één m³ aardgas.
4780,77 kWh : 8,7 = 549,51379 m³ aardgas
549,51379 m³ aardgas x € 0,65 (consument prijs per m³ aardgas) = 357,18 euro per jaar.

Door beredenerend kunnen we stellen dat voor gemiddeld 208 m³ continu afzuiging per uur in Nederland dus per jaar 4780,77 kWh nodig hebben om de ventilatie lucht te verwarmen, wat neer komt op (4780,77 : 208 =) 22,98 kWh per jaar per m³ constant afzuiging, of wel 22,98 kWh : 8,7 (kWh per m³) = 2,64 m³ gas per jaar per m³ continu ventilatie.

Controle som:
Stel we hebben een constant afzuiging van 300 m³ uur. (: 3600) = 0,08333 m³/sec.
Φ = 0,08333 x 1,2 x 1,006 x 7,8246
Φ = 0,7871 kW

Per dag is dit 24 uur x 0,7871 kW = 18,89 kWh
x 365 dagen = 6894 kWh per jaar opwarm behoefte voor ventilatie lucht (bij 300 m³ per uur)
6894: 300 = 22,98 kWh per m³ constant lucht afzuiging (= 2,64 m³ gas per jaar per m³ continu ventilatie) Bij Ventilatie type B en C

Resume

In Nederland heb je per constant afgezogen 1 m³ lucht van een woning met ventilatie type B of C c.a. 22,98 kWh nodig aan opwarmbehoefte per jaar .

Uit dit volgt (als voorbeeld) dat bij een woning in Nederland met een constante afzuiging , ventilatie type B of C, van 200 m³ de ventilatie opwarm kosten per jaar zijn:

200m³ x 22,98 kWh = 4596 kWh per jaar
In kosten bij een gasketel: 4596 : 8,7 (nuttige energie in aardgas per m³) = 528,2 m³ x € 0,65 = € 343,--
In kosten bij een warmtepomp (SCOP 4,3) 4596 : 4,3 = 1068,8 kWh x € 0,23 = € 245,8

-- Attentie: Als u niet of te weinig ventileert heeft u meer vocht in huis u bent dit bedrag dan waarschijnlijk in de praktijk ook kwijt aan ‘droog stoken’ , ventileer dus altijd dat is beter voor het ‘binnen milieu’ .

---

Opwarmkosten ventilatielucht type D - variant

Ventilatie volgens methode D werkt met een in- en uitlaat ventilator. Type D wordt bijna altijd als een variant ingezet (Het heeft immers geen zin om onnodig met 2 ventilatoren te werken, de inzet van 2 ventilatoren heeft dus een doel). Type D wordt dan ook meestal toegepast als een zgn. WTW unit (Warmte Terug Win). De aanzuiglucht wordt over een warmtewisselaar getrokken (of geduwd) en de afzuiglucht ook. Omdat een warmtewisselaar weerstand geeft en je niet wil dat elders in de woning (dan bedoeld) lucht wordt binnengezogen werkt men dus met 2 ventilatoren. Deze ventilatie word ook wel balansventilatie genoemd, er moet net zoveel m³ worden aangezogen als afgeblazen. Je wilt immers geen overdruk of onderdruk in je woning t.o.v. de atmosferische druk buiten. De afgezogen lucht uit de woning verwarmt een ‘wisselaar’ (vaak van metalen lamellen) door dit zelfde metaal komt de ‘koude’ lucht naar binnen die dus min of meer wordt opgewarmd. (In de zomer werkt het net anders om als u koudere lucht (20 graden bijvoorbeeld) afzuigt uit uw woning en u zuigt lucht van 28 graden van buiten aan, koelt u de lucht al wat af voordat deze naar binnen komt)

Een goede WTW heeft (naar gelang merk en type) in de praktijk een rendement tussen de 70 en 95%

Opwarmkosten met een WTW – unit welke een rendement van 90% heeft

We pakken de gegevens van de eerder gemaakte berekening (bovenstaande met type C ventilatie) weer op , uitgangspunt is dat we over het jaar heen gemiddeld constant 200 m³ per uur afzuigen.

Het uit de graaddagen berekende ‘rekengetal’ nemen we ook hier natuurlijk over , elke dag van het jaar moet (omgerekend) constant 7,8246 ̊C worden opgewarmd.

-De WTW (in dit voorbeeld) heeft een rendement heeft van 90%
-We willen inblazen met 20 ̊C en weten dat we dus 7,8246 graden moeten opwarmen.
- De ‘gemiddelde buitentemperatuur / rekenwaarde’ wordt dus 20 ̊C – 7,8246 ̊C = 12,1754 ̊C

• Luchttemperatuur in de woning = 20 ̊C
• Toevoerlucht (100% buitenlucht) = 12,1754 ̊C
• Rendement = WTW 90%
• Temperatuurverschil binnen – buiten (20 – 12,1754) = 7,8246 ̊C
• Opwarming door WTW ( temperatuur verschil x rendement) (7,8246 ̊C x 90%) = 7,04214 ̊C
  Dit betekend dus dat nog maar 7,8246 ̊C – 7,04214 ̊C = 0,78246 ̊C ventilatielucht moet worden opgewarmd in de woning door een andere warmtebron (ketel of warmtepomp bijvoorbeeld)
  Bij een constant afzuiging van 200 m³ uur. (: 3600 = 0,055555 m³/sec.)
  Φ = 0,055555 x 1,2 x 1,006 x 0,78246
  Φ = 0,0524 kW

Per dag is dit 24 uur x 0,0524 kW = 1,2576 kWh
x 365 dagen = 459 kWh per jaar opwarm behoefte voor ventilatie lucht (bij 200 m³ per uur)

Bij ventilatie type D - variant WTW van 90%:
In kosten bij een gasketel: 459 : 8,7 (nuttige energie in aardgas per m³) = 52,75 m³ x € 0,65 = € 34,28,--
In kosten bij een warmtepomp (SCOP 4,3) 459 : 4,3 = 106,74 kWh x € 0,23 = € 24,55

---

Bovenstaand hebben we het verschil laten zien tussen de ventilatie opwarmkosten nodig bij principe  B of C   ten opzichte van type D variant WTW. We hebben met formules beide systemen doorgerekend en zien dus dat de kosten voor opwarmen van de ventilatie lucht met een WTW van 90% rendement 1/10 deel zijn van de opwarm energiekosten zonder WTW.  In Feite hadden we dus de WTW t.o.v. Ventilatie systeem B/C  niet helemaal hoeven door berekenen.  Immers het WTW rendement van 90% laat zien dat de energiekosten voor opwarmen ventilatielucht dan maar 10 % meer zijn t.o.v. type B/C

---

 Energie uit ventilatielucht halen met een warmtepomp:

In plaats van een WTW kunnen we ook energie uit ventilatielucht halen met een warmtepomp, dus voordat de afgezogen lucht het huis verlaat, hier energie uit onttrekken.

Belangrijke factoren zijn de hoeveelheid lucht , temperatuur en vermogen;

Hoe meer ventilatie lucht er is, hoe meer energie te onttrekken valt . Echter als je meer lucht afzuigt van een woning moet er ook meer lucht binnenkomen en die lucht moet weer worden opgewarmd . Meer ventileren met het doel hieruit meer energie te onttrekken, is dus niet de ideale oplossing.
Als we onze woning op 20 ̊C houden is de afgezogen lucht dus ca. 20 ̊C als we hier energie uit onttrekken koelt de lucht af voordat deze het huis verlaat, bijvoorbeeld tot 0 graden. Als we uit dezelfde hoeveelheid ventilatielucht meer energie onttrekken koelt de lucht nog verder uit voor deze het huis verlaat bijvoorbeeld tot -10 ̊C, we winnen dan wel meer energie maar dat gaat dan weer ten kosten van het rendement van de warmtepomp.
Immers het verschil in (gemiddelde) temperatuur tussen bron en afgifte wordt dan groter.

Dit gegeven lees je ook terug in de technische specificaties van een ventilatielucht/water warmtepomp, als voorbeeld een ventilatielucht/water warmtepomp merk X, deze laat bij de specificaties zien:
Bij 200 m³ afzuiging en een afgegeven vermogen van 1,5 kW COP 4,5
Bij 200 m³ afzuiging en een afgegeven vermogen van 5 kW COP 2,3

Je ziet dus meteen terug dat als er meer vermogen moet worden geleverd uit dezelfde hoeveelheid lucht het rendement afneemt wat logisch is.
Om het rendement zo gunstig mogelijk te houden bij een ventilatielucht/water warmtepomp dien je het vermogen dus te beperken.

Een klein vermogen ventilatielucht/warmtepomp kan volstaan om elke dag een bepaalde hoeveelheid tapwater op te warmen of een gedeelte van het op te warmen verwarmingswater op te warmen (hybride) .

---

***Noot: gemakshalve en om het begrijpelijk te houden is de factor ‘relatieve vochtigheid’ niet meegewogen.  Een woning die goed geventileerd wordt kent minder vocht dan een woning die slecht geventileerd wordt. Naast dat het opwarmen van de ventilatielucht dus energie kost, zou het niet ventileren dat ook kosten, vocht ‘droog stoken’ kost veel energie.

Zonneboiler

Een zonneboiler bestaat uit een of meerdere thermische zoncollectoren en een tapwatervoorraadvat. Een tapwatervoorraadvat noemen we in Nederland ook wel boiler.

De combinatie van het vat en de zoncollectoren + regeling hiervoor noemen we in Nederland ‘Zonneboiler’.

Momenteel (2016)  is er subsidie voor zonneboilers mogelijk.

Met een zonneboiler bespaar je bijna de helft van je energieverbruik voor warm water.

Let op: Zonnepanelen (PV) leveren elektriciteit, zonneboilers warm water. Een zonneboiler is een duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen zoals aardgas.

Als er niet genoeg zonlicht is, zorgt een combiketel of warmtepomp voor het warme water. Je staat dus nooit onder een koude douche.
In de zomer is de opbrengst groot genoeg voor bijna al je warme water. In de winter is de opbrengst klein – ook al neem je een grote zonneboiler.

Om dubbele inhoud van onze website te voorkomen hebben wij meer informatie over de zonneboiler op de pagina thermische

zoncollector geplaatst. Lees daar meer informatie over de opbrengst van een zonneboiler en thermische zoncollectoren.

Zonneboiler is dus alleen het begrip ‘Thermische zoncollector + tapwatervoorraadvat’.

Warmtepomp

Van het gas af

De bekendste oplossing m.b.t. ‘van het gas af’ is de warmtepomp. Bijna in elke nieuwbouwwoning in Nederland wordt thans een warmtepomp geïnstalleerd voor het verwarmen van de woning en het maken van warm douchewater.
Een gasaansluiting in de woning is dan niet meer nodig, ook koken gebeurt d.m.v. elektriciteit middels bijvoorbeeld een keramische of inductiekookplaat.

---

Wat is een warmtepomp

Warmtepompen zijn toestellen die op een milieuvriendelijke manier voor verwarming en warm water zorgen, soms ook voor koeling. Een warmtepomp maakt voor het grootste deel gebruik van ‘gratis’ hernieuwbare energie uit de omgeving, ze zijn een duurzaam energiebesparend alternatief voor de gasgestookte cv-ketel. Een warmtepomp is in Nederland, t.o.v. aardgas, rendabel bij lage temperatuur afgifte systemen zoals vloerverwarming, LT (Laag Temperatuur) convectoren en LT-radiatoren.
De hoeveelheid energie die de warmtepomp gebruikt is laag in vergelijking met de opbrengst. 65 % tot 80 % van de door de warmtepomp geleverde energie wordt 'gratis' gewonnen uit de omgeving. Hierdoor verbruikt een warmtepompinstallatie minder energie dan een klassiek verwarmingssysteem. Ook de CO2-uitstoot bij verwarming door middel van een warmtepomp is beduidend lager dan bijvoorbeeld bij de cv-ketel.

Een warmtepomp is dus een toestel dat ‘gratis energie’  haalt uit de omgeving.

‘Gratis energie’ staat tussen aanhalingstekens want: om de gratis energie te onttrekken uit de omgeving is namelijk wel elektrische energie nodig uit het net.  Middels een compressor (welke de stroom verbruikt) en een koudemiddel wordt die gratis energie onttrokken en afgegeven aan uw verwarming of tapwater.
 

De energie kan worden onttrokken uit:
 

• bodem, (bodem-energie),
• buitenlucht,
• ventilatielucht,
• (stomend) oppervlaktewater (rivier / kanaal),
• restwarmte van de industrie
• en andere ‘warmte bronnen’.

Een warmtepomp is rendabel bij lage temperatuur afgifte systemen zoals vloerverwarming, LT (Laag Temperatuur) convectoren en LT-radiatoren.  Als u een woning heeft waarbij u 70 °C water nodig heeft op de radiatoren is een warmtepomp ongeschikt.

---

Hoe werkt een warmtepomp?

Eerst de makkelijkste manier om u uit te leggen hoe een warmtepomp werkt, dat is zoals u wellicht al weet het verhaal van de koelkast;

Een warmtepomp is net als een koelkast, in uw koelkast zet u bijvoorbeeld pakken met melk en flesjes bier. Als u die bij de supermarkt heeft gehaald en met de auto vervoerd zijn ze te warm om te bewaren en te consumeren.  De koelkast onttrekt energie uit de melk en het bier, deze energie wordt vervolgens afgegeven op de achterkant van uw koelkast (Dat zwarte rooster).   In uw koelkast zit een ‘transport middel’ voor deze energie ‘het koude middel’ en een compressor die zorgt dat het transport van de energie plaats kan vinden.  Een warmtepomp werkt precies zo. Alleen de pakjes melk noemen we dan de ‘bron’  (bodem/water/lucht) en die zwarte plaat op de achterkant is uw vloerverwarmingssysteem. Een warmtepomp haalt dus energie uit de bron en geeft die af aan uw vloerverwarming of tapwaterboiler.

Beeldvormig gezegd: er loopt een transportbandje met warmte van binnen in de koelkast naar buiten de koelkast . De warmte wordt van binnen naar buiten getransporteerd.  Een warmtepomp neemt dus ergens warmte op, om die elders af te geven.

Iets technischer:
 

Tussen dat opnemen en afgeven vindt er ook nog eens een temperatuursverhoging plaats. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf, er is een vorm van ‘arbeid’ nodig om dit te doen. De warmtepomp (zoals wij hem hier bedoelen) werkt met een vloeistof (koudemiddel) met een lage kookpunt temperatuur. 

Dit koudemiddel laten wij in een kring rond lopen:

Een compressor perst het koudemiddel samen waardoor druk en temperatuur oplopen, het dan gasvormige middel wordt door een platenwisselaar (condensor) gestuwd waar het in aanraking komt met het koudere systeem water (bijvoorbeeld vloerverwarming), er zal daar dus warmte worden overgedragen van het warme gas naar het koudere systeem water, hierdoor koelt het gas ook af en zal condenseren of wel vloeistof worden. Vervolgens wordt de vloeistof door een ‘expansie ventiel’ geleid waar het van dunne leidingen ineens weer in grotere leidingen komt waardoor de druk van het middel afneemt en verdamping kan plaats vinden in de volgende platenwisselaar (verdamper) Het verdampingsproces neemt energie op uit de omgeving (het bronwater wat aan de andere kant door de verdamper loopt) na de verdamper is de kring rond en begint de compressor het gasvormig middel weer samen te persen.

Over de verdamper draait, middels een pomp, het circuit van de bron.
Over de condensor draait, middels een popm, het ciruit van de vloerverwarming (of boiler voor tapwater).

Kan een warmtepomp in elk huis worden toegepast ?

Nee, als u een oude woning heeft die niet gerenoveerd of verbeterd is, dan is een warmtepomp geen goede oplossing. U kunt beter eerst zorgen dat u zo weinig mogelijk energie nodig heeft in uw woning, door isolatie en dubbel (HR) glas te plaatsen en daarna pas aan een warmtepomp denken.
Een warmtepomp heeft een laag temperatuur afgifte systeem nodig zoals vloerverwarming of LT convectoren, hou daar bij een renovatie ook rekening mee. Dus ...

Eerst de woning aanpakken en dan pas een warmtepomp

De volgorde is dat u eerst uw woning en woningschil aanpakt en dan pas overgaat op een warmtepomp.  U kunt dus, als het bij u nog niet up to date is, ten eerste veel beter investeren in isolatie en HR glas van uw woning. Als uw woning wel kierdicht is en goed geïsoleerd: dan is er geen probleem en kan u een warmtepomp toepassen mits het afgifte systeem ook geschikt is, of wordt gemaakt, voor laagtemperatuurverwarming. Een andere optie is om voor Hybride te kiezen, hierbij laat u de ketel hangen voor de winter en laat u de warmtepomp het voor- en naseizoen doen.
Zonder meteen te beslissen en om te schakelen kunt u wellicht toch al proberen of uw woning gunstig verwarmd zou kunnen worden met een warmtepomp. Zet uw cv-ketel thermostaat (aanvoer cv water) de komende winter op 50°C en kijk of uw woning toch voldoende warm wordt. Als dat zo is kunt u in de toekomst zonder al te veel verbouwen omschakelen naar bijvoorbeeld een lucht/water warmtepomp.  De meeste cv-ketels hebben een thermostaat of elektronische instelmogelijkheid om de aanvoertemperatuur voor verwarming te beperken tot bijvoorbeeld 50°C (Informeer bij uw installateur). Zo’n test is dus redelijk eenvoudig te doen en u weet meteen of u straks makkelijk zonder gas kunt.   Krijgt u uw woning niet op temperatuur met 50°C aanvoer, kijk dan welke ruimten in uw huis achterblijven. Op die plaatsen kan wellicht de radiator worden vervangen voor een LT- (laagtemperatuur) radiator of convector.

Als u, via het gasverbruik, wil berekenen of uw woning geschikt is voor een warmtepomp, volg dan deze tip eens.

Het rendement van een warmtepomp COP, SCOP, SPF

Het rendement van een wamtepomp drukken we uit in COP
 

De formule is heel eenvoudig:
Afgegeven vermogen : toegevoerd vermogen = COP

voorbeeld: U heeft een warmtepomp van 8 kW, welke 2 kW uit het net trekt tijdens bedrijf, dan volgt
8 kW : 2 kW =  COP  ,   COP = 4

Dus hoe hoger het COP hoe beter de warmtepomp presteert !

Let echter wel op dat, als u warmtepompen met elkaar gaat vergelijken, de uitgangspunten gelijk zijn. U leest bij het COP vaak een getal als  0/35 met een bij vermelding volgens EN 14511

Zorg dus dat deze gegevens bij een vergelijk steeds hetzelfde zijn.
EN 14511 is een vastgestelde genormeerde meetmethode
0/35 wil zeggen als de BRON 0 graden is en de afgifte temperatuur 35 graden.
 
Verder kun je ook stellen dat  bron vermogen + toegevoegd vermogen = afgegeven vermogen **
(** niet voor 100% helemaal waar, maar dat laten we even buiten beschouwing)
.
In bovenstaand plaatje ziet u ook dat 75 % uit de bron + 25 % toegevoegd uit het net een afgegeven vermogen van 100% geeft.
Om het 8 kW voorbeeld aan te houden:
6 kW (‘gratis’) + 2 kW toegevoegd geeft 8 kW afgegeven vermogen.

SCOP / SPF

Wat eigenlijk voor u veel belangrijker is, is het SPF of wel SCOP genoemd

Betekenis:
COP = Coefficient of Performance
SCOP = Seasonal Coefficient of Performance
ook wel SPF genoemd: Seasonal Performance Factor

Door wetenschappers en praktijkervaring is een ingewikkelde formule ontstaan met daarin onder meer het weer in één jaar, de verschillende COP waarden bij verschillende afgifte en bron temperaturen en nog veel meer factoren.

Uiteindelijk komt uit die formule de prestatie van het toestel over een jaar gezien.

Dat noemen we dan de SPF !  Hoe hoger de SPF hoe beter de warmtepomp presteert.

De SPF kan hoger zijn dan een gemelde COP in de folder; Neem nu de COP van 4 bij 0/35  die gaat dus uit van een brontemperatuur van 0 graden, maar de brontemperatuur kan gemiddeld veel hoger zijn. Vandaar dat een SPF soms hoger kan zijn.

Welk merk warmtepomp moet ik (u) kiezen ?

Sinds 2016 is het verplicht dat elke warmtepomp een label heeft, hoe meer plusjes achter de A
(A+++ ) hoe beter het SCOP van de warmtepomp.
 

Dit label kunt u dus gebruiken voor een vergelijk. Theoretisch kun je nog verder gaan met rendementen vergelijken want bepaalde aantal plusjes vallen weer binnen een breedte band, onderling kunnen nog kleine verschillen zijn.  Zover zouden wij niet willen gaan. Geneuzel achter de komma op papier is nog net iets anders dan wat het in de praktijk gaat waarmaken.
 

Naast het rendement speelt natuurlijk ook het geluid (wat u ook op het label vindt) een rol, maar zeker ook het bedieningsgemak van de warmtepomp.  Over een merkkeuze doen wij, als energieambassadeur, geen uitspraak.  Kiest u voor een bekend merk en vertrouw ook een beetje op uw installateur, vraag naar zijn ervaring en probeer in contact te komen met mensen waar uw installateur al een installatie heeft gemaakt.

Is het energieverbruik  met een warmtepomp goedkoper dan met een HR cv-ketel?

Ja, als een warmtepomp goed en vakkundig wordt geïnstalleerd bent u met een warmtepomp minder energiekosten per jaar kwijt.

Een voorbeeld:
 

Stel u heeft een nieuwbouw woning en u verbruikt 1600 m³ gas per jaar.
Van deze 1600 m³ gas, is 90 m³ voor tapwater en 1510 m³ voor verwarming.

Wat zouden de energie kosten dan zijn met een warmtepomp ?

In 1 m³ Gronings aardgas zit op bovenwaarde 35,17 MJ aan energie wat gelijk is aan 9,7 kWh
Echter gaat er bij verwarmen met een CV-ketel warmte verloren, realistisch genomen is dat verlies 10% , we stellen dat netto 8,8 kWh overblijft van elke m³ gas.

Wij betalen voor 1 m³  gas € 0,65 **
Wij betalen voor 1 kWh elektra € 0,22 **
(** u kunt natuurlijk ook rekenen met uw eigen energieprijs)

1600m³ gas per jaar kost ons 1600 x € 0, 65 =  € 1040,00  met een CV – ketel

Warmtepomp:

Voor tapwater hebben we nodig (90 m³ x 8,8 kWh) = 792 kWh
Voor verwarming hebben we nodig (1510 m³ x 8,8 kWh) = 13288 kWh

Rendement COP van deze voorbeeld warmtepomp voor tapwater is 3
792 kWh (afgegeven) : (COP) 3 = 264 kWh uit het net

Rendement SCOP / SPF voor deze voorbeeld warmtepomp is 4,8
13288 kWh (afgegeven) : (SCOP) 4,8 = 2768 kWh uit het net

Totaal uit het net 264 + 2768 = 3032 kWh
3032 kWh x € 0,22 = € 667,04

Resume: Energie kosten met een CV ketel per jaar = € 1040,00
                 Energie kosten met een warmtepomp per jaar = € 667,04

Noot: In dit voorbeeld is een COP gehanteerd van een bepaald type en merk warmtepomp, u kunt natuurlijk ook rekenen met het COP en/of SCOP van uw toestel.

---

Warmtepomp soorten

Onderstaand een opsomming van de soorten warmtepompen in de verwarmingstechniek:
 

• brine/water. (gesloten bron) Toepassing:  verwarmen of passief koelen van ‘n gebouw, normaliter tot een totaal benodigd afgegeven vermogen van 60 kW. De energiebron voor deze warmtepomp is een gesloten aardwarmtesonde of collector (verticaal of horizontaal buizensysteem) in de bodem, door deze buizen wordt water met een antivriestoevoeging (glycol) rond gepompt. Een alternatieve energiebron voor brine/water is een collector in oppervlaktewater waar een constante en goede waterstroming is, omdat dit complexer is (denk aan vorst) wordt dit in Nederland nog niet vaak toegepast.
  
  Voor dit type warmtepomp worden momenteel nieuwe ‘bron methode’ bedacht en ontwikkeld: Als bron kunnen  thans ook PVT panelen (gecombineerde PV en Thermische panelen) dienen (Triple Solar) , een warmte-win-muur (slangen in de gevels van een gebouw), of een bron met ijs of water in de kruipruimte (Solar Freeze).
  
  Voordeel: Goed rendement, weinig omkijken naar de bron, mogelijkheid tot passief koelen (heel goedkoop koelen)
   
• water/water. (open bron) Toepassing: verwarmen of passief koelen van ‘n gebouw, normaliter bij een benodigd afgegeven vermogen van meer dan 60 kW. De energie haalbron voor deze is een openbron, grondwater wordt aan de ene zijde uit de bodem omhoog gehaald, door een warmtewisselaar geleid en aan een andere zijde weer terug de bodem in gebracht. 
  
  Voordeel: Beter rendement dan een brine/water
  Nadeel: Een open bron heeft onderhoud nodig en is complexer.

• (buiten) lucht/water. Toepassing:  verwarmen van  één woning of utiliteitsgebouw of gedeelte van een gebouw. Vaak kan dit type warmtepomp ook ACTIEF koelen. De energiebron voor deze warmtepomp is de buitenlucht.
  
  Nadeel: Slechter jaar-rendement dan een ‘bodem energie warmtepomp’
  Ventilator buiten die geluid maakt

• Ventilatielucht/water. Toepassing:  normaliter het (langzaam) opwarmen van  een voorraad tapwater, daar het afgegeven vermogen natuurlijk beperkt is  i.v.m. het aantal m³ lucht dat kan worden afgezogen. Immers als u meer lucht af zou zuigen uit een woning, moet u ook meer koude lucht toevoegen, die ook weer opgewarmd moet worden. De energiebron voor deze warmtepomp is dus ventilatielucht.
  
  Voordeel: Energie uit de ventilatielucht wordt nuttig gebruikt
  Nadeel: Beperkt vermogen

• Lucht/lucht. Toepassing: verwarmen van  één woning of utiliteitsgebouw of gedeelte van een gebouw. Bijna altijd kan dit type warmtepomp ook ACTIEF koelen, het is vergelijkbaar met een airco systeem. Bij verwarmen is dus de buitenlucht de energiebron.
  
  Nadeel: Het afgifte systeem ‘lucht’ wordt minder prettig ervaren dan bijvoorbeeld vloerverwarming, lager comfortgevoel.

Afgeleide: Hybride toestel. Een hybride systeem is een gecombineerd systeem van meerder technieken, zo zijn er, als voorbeeld, toestellen die gebruik maken van een lucht/water warmtepomp en een aardgasbrander onder één mantel.

Warmtepomp inzet methodes

Monovalente Werking

Bij dit systeem wordt uitsluitend verwarmt door de warmtepomp, er zijn geen bijverwarmingen. Hierbij is het dan ook zeer belangrijk dat de warmtepomp goed gedimensioneerd is. Men moet er voor zorgen dat er altijd genoeg warmte beschikbaar is, maar een over gedimensioneerde warmtepomp is natuurlijk ook niet goed (deze zal iets meer energie gebruiken en pendelgedrag met zich meebrengen).
Natuurlijk moet ook rekening gehouden worden met de behoefte aan warm tapwater.

Mono-energetische werking

(Deze manier wordt het meest toegepast in de woningbouw in Nederland). De warmtepomp zorgt voor het grootste deel van de warmtebehoefte, maar bij erg koud weer wordt deze ondersteund door een ingebouwd elektrisch element.
Bij de meeste installaties wordt 80 % (Bétafactor 0,8) van het benodigde warmtevermogen ingezet als warmtepomp vermogen. Het aandeel van de jaarlijkse activiteit van de warmtepomp/compressor bedraagt dan ca 97 % en van het elektrisch element dus ca 3%.

Bivalent-parallelle werking

De warmtepompinstallatie wordt tijdens de verwarmingswerking aangevuld met een bijkomende warmtegenerator bijvoorbeeld een gasgestookte  HR cv-ketel. Het verwarmingsvermogen van de warmtepomp wordt dan meestal met een Bétafactor tussen .4 en .7 (40% tot 70% van het benodigde totaal vermogen) ingezet. In de periode dat de warmtepomp zelf onvoldoende energie kan leveren zal dus een 2e warmtegenerator worden bij geschakeld.

Bivalent-alternatieve werking  (ook wel hybride genoemd).

De warmtepomp zal een bepaalde periode voorzien in verwarming, waarna geheel gewisseld wordt naar een andere warmtegenerator (HR aardgas ketel bijvoorbeeld).
Dit komt in de praktijk voor bij lucht/water warmtepompen, er kan berekend zijn dat bijvoorbeeld onder een buitentemperatuur van 6 °C de HR aardgasketel minder energiekosten met zich mee brengt dan de lucht/water warmtepomp. De buitentemperatuur zal dan het omschakelpunt worden van warmtegenerator (boven 6 °C de lucht/water warmtepomp, onder de 6 °C de HR cv ketel).

 R+

Alle 4 (boven genoemde)  inzet methode kunnen worden aangevuld met R+ 
R+ = Renewable + extra Regeneration.
Voorbeelden:  Thermische zonenergie (collector of energie dak) wordt ingezet om de bron extra te regenereren en/of in voor- en naseizoen bij te dragen aan de verwarming (spiraal in buffertank)
Of  (ventilatie) lucht wordt ingezet voor extra regeneratie van de gesloten bodem bron.

Noot: In Nederland wordt over het algemeen de passieve koeling gebruikt voor (extra) regeneratie van de bron, dit valt echter niet onder het begrip R+.  /

R+ wordt in Nederland niet zo veel toegepast, omdat, als je veel zonenergie terug voert in een  gesloten bron, het passief koelvermogen beperkt wordt. Als in de zomer periode geen koeling van de woning gewenst is, is het aan te bevelen om van een gesloten bodem bron een R+ systeem te maken, let op !  De meeste warmtepompen hebben echter een maximaal bron temperatuur van 20 of 30 graden Celsius. Overdrijf het regenereren dus niet.

Warmtepomp bronnen

Afbeelding:

• Gesloten verticale bodemcollector, bodem energie
• Gesloten horizontale bodemcollector, bodem energie
• Gesloten oppervlaktewater collector
• Open bron, grondwater, bodem energie
• Open bron, oppervlaktewater
• Warmte Win Muur, PVT panelen, energiedak, (Ijszak onder de vloer) zijn nieuwe ontwikkelingen.
• Buitenlucht en ventilatielucht

  Het boren van een bron voor een warmtepomp

 Foto: Het boren van een bron kan al met een compacte machine:  een voor een worden de boor verlengstukken (links op de boorwagen te zien) op de boor bij geschroefd zodat men uiteindelijk tot wel 100 meter diep kan boren. De boor verlengstukken zijn hol. Tijdens het boren wordt water op het boorgat gehouden. Bij het weer terug naar boven halen van de boorstukken wordt steeds water in de put gelaten zodat het boorgat, door de druk van het water, niet ik kan storten. Als alle boren er weer uit zijn hangt men een gewicht aan het doorverbindt stuk van 2 slangen en van een rol af zakken de slangen (buizen) langzaam in het gat, op de slangen staat een ‘meter verdeling’ zodat men straks precies weet hoe diep men zit.  Na het boven van het gat, of meerdere gaten worden de slangen aan elkaar gemaakt en nabij de warmtepomp gebracht. 

Bodem energie is wat duurder maar geeft, anno 2016, nog steeds het beste rendement, met bovendien de mogelijkheid om vrijwel gratis te koelen in de zomer.
Noot: Er mag niet overal in Nederland  in de bodem worden geboord, bovendien is een vergunning en certificering (BRL) nodig om dit te mogen doen, een gecertificeerd bronboorder kan voor u ook de benodigde vergunningen aanvragen bij de gemeente.

Terugverdientijd van een warmtepomp

Al snel heeft men bij een verwarmingsinstallatie de neiging om te praten over het terugverdienen van de investering, tja.. geld speelt helaas ook hier weer een rol.

Laten we eerst vaststellen dat voor een nieuwbouw situatie een warmtepomp een uitstekende keuze is, immers u wilt dat het nieuw te bouwen huis lang mee gaat en dus gereed is voor de toekomst.
We zien om ons heen dat ‘All Electric’  woningen (alles elektrisch) de toekomst zijn, er zijn overigens al hele nieuwbouwwijken waar geen aardgas meer is. Daarnaast moet een nieuwe woning aan strenge eisen voldoen EPG/EPC normen en ook dan komt een warmtepomp gunstig uit de bus.

Kortom kies voor een warmtepomp bij een nieuw te bouwen woning.

Bij een bestaande woning is het eerst van belang dat u de woning zelf aanpakt, is deze helemaal top geïsoleerd en gereed voor verwarming met lage temperaturen (35 graden water in plaats van 80 graden) dan kunt u een warmtepomp kiezen.

Alleen verwarming:

De terug verdientijd (t.o.v. aardgas) is bij een lucht/water toestel ca. 12 jaar.***
En bij een bodem warmtepomp ca. 15 jaar. ***

*** Let op, het betreft hier een praktijk aannamen n.a.v. gemaakte berekeningen, elke situatie in deze is uniek, het best neemt u, als u investeringsplannen heeft, uw eigen situatie grondig onder de loep.  Anderzijds ..  als u voor het milieu en de toekomst goed bezig wil zijn, weeg dat dan mee.

Verwarmen en koelen, bij een Nederlandsklimaat.

Als u ook wilt koelen wordt de situatie anders. Met een gasketel kunt u niet koelen, als u dan wilt koelen moet u een airco erbij nemen.

Die airco is in de terugverdientijd berekening meegenomen

De terug verdientijd voor een bodem warmtepomp ca 10 jaar***
De terug verdientijd voor een lucht/water warmtepomp ca 12 jaar***

Dit komt omdat koelen met een bodembron vrijwel gratis is, de compressor hoeft dan niet te werken, het koele water uit de bron wordt simpel over een platenwisselaar geleid met aan de andere kant van de platenwisselaar uw vloerverwarming. Er loopt dan 18 ° C water door uw vloer waardoor de woning wordt gekoeld (lagere temperatuur dan 18 graden is niet gewenst, immers dan kan condens ontstaan op uw vloer).

Meer info over warmtepompen? https://warmtepomp-tips.nl